Skip to main content

Երբ գրականությունը գալիս է քո ետևից

...Եվ երբ գրականությունը  իմ ետևից գա,
ասա, որ ես հոգնել եմ շատ,
ասա, որ ես մենակ եմ շատ,
ասա, որ ես հետ եմ գնում։
 Հասմիկ Սիմոնյան «Մեղուներ պահող աղջիկը»

Երբեմն դժվար է իգական սեռի գրող լինել։ Որովհետև ուզում ես՝ կերպարդ քֆուր տա։ Չհայհոյի՝ քֆուր տա։ Բայց հիշում ես, որ դեռ չես ամուսնացել․ բա որ ուզողներդ քչանան։ Բա որ քեզ ուղարկվող ծաղիկներից զրկվես։ Բա որ էլ նվերներ չտան, ամա՜ն։ Ով պիտի  ասի՝ սիրուն ես, շատ սիրուն ես, ամենասիրունն ես, առանց էդ հիշեցումների ո՞նց ապրել։ Բա տենց կեղի՞։ Չեղի։ Անգամ Սեյրան Սարոյանն է համաձայն։  Հո չես բացատրի, որ՝ գիտեք, ես, անձնապես, հայհոյել չեմ սիրում, բայց քո անձը տեքստի մեջ բացարձակ կարևոր չէ, ու եթե ինքդ քեզ կաղապարում ես ինչ-որ բան գրելիս, ուրեմն՝ լավ տեքստ չես ստանա։ Որովհետև հնարավոր չէ քո վախը կապել կերպարիդ վզին։ Քո կոմպլեքսը թողնել նախաբանիդ բկին։ Քո հոգնածությամբ փակել տասններորդ գլխի հոգածությունը։
Ինքդ քո կյանքի շուրջբոլորը կմկմում ես այնքան, մինչև որ մի օր գնում ու քեզ համար գնում  ես վաղուց աչքադրած նվերը, հետո՝ ամենասիրուն ծաղկեփունջը։ Տոպրակով ու ծաղկեփնջով մտնում ես տուն, հայելու մեջ քեզ պաչում ես, ուրախանում, որ կաս, էսպիսին ես, ինքդ քեզ ընդունած ու խաղաղ ես։ Բացում ես համակարգիչը, հասնում կիսատ մնացած կետին։ Միջակետ, նոր տողից գիծ, մեծատառով․
-*Կերպարին բնորոշ ցանկացած քֆուր*։
Խորը շունչ ես քաշում։
Էդ պահից դու, հավանաբար, մտնում ես տանը մնալու խիստ ռիսկային գոտի։ Ու գուցե էլ ոչ մեկը քեզ չհրավիրի ժամադրության։ Բայց հենց էդ պահին գրականությունը գալիս է քո ետևից։ Գալիս ու փռվում է օդում։ Մտնում մազարմատներիդ մեջ, թափանցում լնդերի խորքը, պարուրում թմբկաթաղանթը, դզզացնում ոսկորներն ու խրթխրթացնում նյարդերը։ Գալիս ու խլում է տարածությունը, որ քեզ բացարձակ նոր հարթությունների սովորեցնի։ Ինքը տեր է, դու՝ հնազանդ։ Ու դա աշխարհի լավագույն սերն է՝ հավասար դիրքերից։ Ամենակարևոր որոշումը։ Ամենաամուր ամուսնությունը՝ երբեմն բարդ, վիճելի ու վիճարկելի, բայց հաստատուն․ ինչ էլ լինի՝ իրար հետ եք։ Անասուն տեքստեր գրվելու են, գիտելիքդ տեղ-տեղ չի հերիքելու, մի քանի ամիս մի երկխոսության շաղկապ ես փնտրելու ու ուշացնելու տպագրության բոլոր վերջնաժամկետները՝ կեղի։ Էդպես էլ կեղի՝ Սեյրան Սարոյանն էլ է վստահ։ Կարևորը՝ միասին եք, իրարով եք, գնում եք։
Շատ են հարցնում՝ ո՞նց են դառնում գրող։ Բոլոր էն մարդիկ, որոնք ինչ-որ մի պահի հաղթել են իրենց անձնական կռիվն ու ընտրել սեփական խնդիրներից ավելի մեծ մի բան՝ մի քիչ գրող են։ Մի քիչ գրող են, որովհետև նման մարդիկ միշտ պատմելու մի բան կունենան։
  Որովհետև ընտրածդ ճանապարհը հաղթում է ներսիդ բոլոր կաղապարներին։ Որովհետև ընտրում ես գործը։ Որովհետև դու ու տեքստերը վաղուց արդեն միահյուսվել եք իրար։ Որովհետև դու ու տեքստդ միասին եք լինելու միշտ, ու դա պիտի հաշվի առնեն։ Որովհետև ժամադրության հրավիրելիս երրորդ աթոռին միշտ նստում են քո գրքերը․ գրող կինը կամուսնանա այն տղամարդու հետ, որը երրորդ աթոռի համար սուրճ կպատվիրի։ 
Հնարավոր չէ մի քիչ հղի լինել՝ հատկապես եթե հղի ես նոր գաղափարներով, դրա համար՝ բարիկադի կամ այս կողմում ես, կամ՝ այն։ Կամ գրող ես, կամ՝ չէ։ Կամ ռիսկդ հերիքում է, որ քեզ քանդես ու հավաքես, կամ կրվում ես երազանքներիդ։ 
 Ու եթե պիտի չնվիրեն ծաղիկներ՝ թող գնան գրողի ծոցը, բայց ոչ՝ քո։ Որովհետև ծաղիկներից ավելի կարևոր են զրույցները։ Որովհետև  պետք չեն մարդիկ, որոնց համար անձիդ մեջ ամենագրավողը աչքերիդ փայլն ու ոգևորությունը չէ։ Եթե դու շնչակտուր, ձեռքերդ օդում թափահարելով պատմում ես քո նոր գաղափարից, ու ընթացքից քեզ ժպտալով չեն համբուրում ու հետո փայլող աչքերով խնդրում շարունակել, ուրեմն մի բան սխալ է դասավորվում։ Էն վատ դիալոգների պես։ Էն ղզիկ վերջաբանի նման։
Տունը կմնամ։ Հայաստանում ինձ չեն հասկանա։ Հայաստանում սովոր են, որ աղջիկները գրում են միայն ու բացառապես սիրո մասին։ Հետո ամուսնանում են, ու գեշտալտը փակվում է, սուբլիմացիան վերանում է։ Ու բոլորը սպասում են՝ երբ է հասնելու քո հերթը։ Իսկ դու ուզում ես քֆուր տալ, որովհետև կերպարիդ ընկերը զոհվեց հենց նոր։ Որովհետև քաղաքական խաղեր են։ Որովհետև բնության հերն անիծել են։ Որովհետև մարդը կռվում է համակարգի դեմ։ Որովհետև մարդը սովորում է նորից քայլել։ Որովհետև՝ ինչ ուզում ես, դա էլ գրում ես։ Որովհետև գեշտալտից ու սուբլիմացիայից առաջ քո ետևից արդեն եկել է գրականությունը, ու քեզ էլ փրկող չի լինի։ Ու քեզ չեն հասկանա։ Ու դու տանը կմնաս։
Որովհետև հեշտ չի ունենալ կրծքեր, ու լինել գրող։ Բայց գալիս է մի պահ, երբ դու ընտրում ես քեզ, քո տեքստերը, քո թեման, հետո դադարում ես սեռդ կապել աշխատանքիդ հետ՝ նախ դու, հետո էլ  նույնը ստիպում ես ուրիշներին։ Լավ տեքստը սեռ չունի, գուցե ունենա ինչ-որ սեռին բնորոշ որոշակիություն, ինչը միանշանակ չէ, բայց հաստատ՝ սեռ չունի։ 
 Մի օր գրականությունը վերջնական գալիս է քո ետևից՝ երբեք չգնալու հստակ որոշմամբ։ Այդ ժամանակ է միայն, որ տեքստերդ դառնում են իսկական, անկեղծ, այդ ժամանակ է, որ սկսում ես ինքդ փոխվել՝ ավելի լավ գրելու, ավելի խելացի լինելու, ավելի ճիշտ հասկանալու համար։ Այդ ժամանակ է, որ սովորում ես քեզ սիրել։ Ու միայն այդ դեպքում են ժամադրությանը հաշիվ փակում՝ երեքի համար։

Comments

Popular posts from this blog

Կարդալ Խակամադա, սիրել Խակամադա, լինել Խակամադա

Եթե այս անգամ ինձնից սպասում եք լուրջ, օբյեկտիվ գրախոսական, որտեղ ես պատմելու եմ գրքի դրական ու բացասական կողմերի, շարահյուսության, անցումների, պիտանելիության ու այլ բաների մասին՝ փակեք էջը։ Փակեք, գնացեք-բացեք պատուհանը, աչքերով զբոսնեք դրսերում՝ շատ ավելի օգտակար կլինի։ Այսօր գրախոսական չի լինելու։ Միայն՝ սիրո խոստովանություններ, կույր հիացմունք՝ անգամ ոչ թե գրքի, այլ մարդու՝ գիրքը գրած մարդու նկատմամբ։ Կներեք, որ կոտրում եմ ձեր գրքասեր սրտերը, բայց ի՞նչ անեմ։ Ես սիրում եմ Խակամադային ու վերջ, ու չէի կարող առիթը չօգտագործել՝ էդ սերն արտահայտելու համար՝ գրքի մասին, իբր, գրախոսական գրելով։ Բայց գուցե էս անկեղծ էմոցիաներն էլ հենց համոզե՞ն գիրքը կարդալ։ Հաստատ արժի, մեծ բան եք կորցնելու չկարդալով։    Ես չեմ ճանաչում ուրիշ էս տեսակ կնոջ։ Տարածված կարծիք կա, չէ՞, որ մարդը կամ պիտի շատ պրակտիկ-չոր լինի, կամ՝ ավելի վերերկրային, տիեզերական էներգետիկաներում։ Խակամադան էս պնդման սխալական լինելու քայլող ապացույցն է։ Էս կինը հողի վրա բիզնես է անում, հետո՝ երեկոյան՝ մեդիտացիաներով թռնում է ա

Դարձ ի շրջանս յուր

Չգիտեմ՝ ինչ են գրում վերադարձների դեպքում։ Ես սովորաբար չեմ վերադառնում, որովհետև՝ առհասարակ գնացողներից չեմ, իսկ եթե գնացի էլ, ուրեմն՝ վերադարձի կետը գոյություն չունի այլևս, հետևաբար՝ վերադառնալու տեղ էլ չկա։ Պարզ է։ Հեշտ։ Ընկալելի։ Բայց ի՞նչ անել, եթե վերադառնում ես ոչ թե ինչ-որ մեկի մոտ, այլ ․․․ հենց քո։ Կամ գուցե վերադարձնո՞ւմ ես քեզ։ Քեզ բերում ես քեզ մոտ։ Քեզ հանդիպացնում ես քո հետ։ Նստում խոսում եք՝ դու ու դու, հետո գուցե խմում Դուդու, առնում դուդուկ, ուտում ֆունդուկ ․․․ Հասկացանք, լավ, հանգեր բռնել կարողանում եմ, բայց ինքս ինձ ո՞նց պիտի բռնեմ, որ էլ չկորցնեմ, որ հետո էլ կարիք չլինի հասկանալու՝ հիմա վերադարձել եմ, թե՝ վերադարձրել։ Ընդամենը մեկ «ր»-ի պատմություն է, բայց ինչքան բան է փոխում։ Գուցե հասկանալ էլ պետք չի ․ ինչ կարևոր է վերադարձա, թե վերադարձրի, կարևորը՝ տեղում եմ, այստեղ եմ, սպասել ու հասել եմ, հիմա էլ՝ գրում եմ։ Այն ֆորմատով, որից սկսեց ամեն ինչ։ Որը հետո դարձավ գրական տեքստերի հիմք։ Ու գրում եմ ճիշտ նույն տեխնիկայով՝ ուղղակի բացել ու տպում եմ՝ չեմ խմբագրում, չեմ մտ

Ավելորդ քաշ, նոր ֆենթըզի վեպ, ռեժիմ

Եթե ձեզ առաջարկեն՝ կռվել դրակոնի դեմ, կամ հենց այս պահին կշռվել, ինչ եք կարծում՝ ի՞նչ գույնի դրակոն կընտրեք։ Շատերի խիզախությունը չի հերիքի հիմա նայել ո՛չ իրականության, ո՛չ էլ՝ կշեռքի աչքերի մեջ։ Ի դեպ, եթե ինքնախարազանմամբ եք զբաղվում՝ դադարեցրեք, որովհետև սթրեսային վիճակում շատ ուտելը օրգանիզմի բնական ռեակցիա է՝ դեռևս  հնուց սերող։ Ոչ մի բարդ քիմիա չկա, հասարակ ու պարզ բացատրություն ունի․ ուտելիս մեզ ավելի ապահով ենք զգում, հանգիստ, իրավիճակը վերահսկելի է թվում։ Հենց սրա համար է, որ լարված ժամանակ ուտելու ցանկություն ունենք։ Բայց նաև հենց սրանից է, որ մերպեսների համար հոգեբանները ստեղծել են հատուկ՝ stress eating տերմինը, որը գործնականորեն ակտիվ կիրառում ենք համայն հայությամբ՝ ներկայիս օրերին։ Բայց եկեք մի կարևոր բան հասկանանք․ եթե օրգանիզմը հակում ունի սնվելով պաշտպանվածության միֆ հորինելու՝ չի նշանակում, թե այն կառավարել հնարավոր չէ։ Անընդհատ ու անընդմեջ ծամելու փուլը ես շատ արագ փակեցի, ու հիմա ոչ միայն  ավելորդ քաշ չեմ հավաքում, այլ անգամ քաշ եմ կորցնում։ Երեք պարզ գործողությո